RIJKSMONUMENTEN

De Nederhof (Hofstraat 27)
Vlakbij het centrum van Honselersdijk ligt De Nederhof. In de 17e en 18e eeuw diende De Nederhof als bijgebouw van het Huis Honselaersdijk. Oorspronkelijk behoorde het kasteel toe aan de heren van het geslacht Van Naaldwijk. Toen Frederik Hendrik in 1612 de Hoge Heerlijkheid van Naaldwijk kocht, kwam ook het kasteel in zijn bezit. De aanwezigheid van dit kasteel was een van de redenen dat in Den Haag de Prinsegracht werd gegraven. Zo ontstond een goede verbinding met het Westland. Frederik Hendrik liet het oude kasteel verbouwen en uitbreiden in de nieuwste bouwstijl tot een paleis met grachten en siertuinen, bossen, hertenkampen en visvijvers, dat de naam Lusthof Honselaersdijk kreeg. Hierbij waren de architecten Jacob van Campen en Pieter Post betrokken. Aan beide kanten van het paleis, werd tussen 1640 en 1650 een gebouw aangelegd, genaamd Domeinkwartier en Basse-cour (Nederhof). Hoewel Huis Honselaersdijk onder stadhouder-koning Willem III een tweede bloei beleefde en een grote oranjerie kreeg, raakte het na zijn dood langzaam in verval. Erfgenaam Frederik I van Pruisen heeft het in 1706 bezocht en liet het verfraaien, maar zijn zoon Frederik Willem heeft het leeggeroofd en aan zijn lot overgelaten. Toen de Oranjes het complex in 1754 terugkochten, was het te vervallen om volledig te restaureren. Het Domeinkwartier werd afgebroken, de Nederhof ingekort en de tuin verpacht. Het paleis diende in de franse tijd als kadettenschool en hospitaal. In 1815 werd vrijwel alles verkocht en afgebroken. Slechts de Nederhof bleef gespaard. Dit bijgebouw uit 1641 deed oorspronkelijk dienst als stallen en gastenkwartier en was, net als het paleis, zeer comfortabel ingericht. Beroemde beeldhouwers werkten mee aan de inrichting. Ook was de kapel van het paleis ondergebracht in deze vleugel. Sinds 1976, na de restauratie, doet De Nederhof dienst als gezinsvervangend tehuis.

Woonhuis (Hofstraat 62-64)
Het markante gebouw stond bekend als hofherberg Het Wapen van Oranje. Uit verschillende stukken blijkt dat er in het jaar 1659 al een herberg stond bij het huis Honselaarsdijk. Deze herberg, Lands Welvaren genaamd, stond recht tegenover het tegenwoordige gebouw (net voorbij de Valbrug). Het was in eerste instantie in particulier bezit maar werd in 1706 verkocht aan de Koning van Pruisen. Hij liet het gebouw slopen omdat de Nieuweweg op die plaats te smal was en de herberg het uitzicht op het hof belemmerde. In de eerste helft van de achttiende eeuw werd het bestaande gebouw aan de Hofstraat neergezet. Dit fungeerde als hofherberg Het Wapen van Oranje. Het gebouw bleef tot 1812 in handen van de domeinen en werd toen gekocht door Christoffel Boech. Tot 1843 behield het gebouw zijn functie als herberg en rechthuis. Het pand rechts (café Bij ‘t Hof) fungeerde vroeger als stalling van de hofherberg. Het is niet bekend wanneer de stalling werd gescheiden van de herberg. In 1843 kwam kantonrechter W.F. de Mauregnault in het bezit van de vroegere stalling. Hij vestigde er een Kantongerecht. Van 1867 tot 1889 deed de ruimte dienst als burgemeesterswoning. Daarna werd het ingericht als jongensinternaat en als instituut. Na sluiting van het internaat in 1904 kwam het pand in bezit van de gemeente, die het verhuurde. Ook deed het enige tijd dienst als postkantoor. Na sluiting van het postkantoor kwam het pand weer in particulier bezit.

Boerderij (Plaats 2-4)
Een boerderij uit de achttiende eeuw. Het woonhuis heeft een met pannen gedekt wolfdak. De stal erachter is voorzien van een pannen zadeldak. De woonkamer beschikt nog over de originele bedsteden en kasten. De toegang naar de keldertrap is verfraaid met een tegelwand. Bij het pand behoort een langgerekte tuinmuur die waarschijnlijk uit de eerste helft van de negentiende eeuw stamt.

HISTORISCH WAARDEVOLLE OBJECTEN

* Achter de Bergen 1 (ca. 1900, oorspronkelijk smederij met woonhuizen, nu kerk)
* Bospolder 1 (ca. 1930, woonhuis)
* Dijkstraat 8a-12 (1940-1950, woonhuizen)
* Dijkstraat 21 (Ca. 1920, woonhuis)
* Dijkstraat 23 (1927, Rooms-katholieke kerk)
* Dijkstraat 25 (1907, pastorie)
* Dijkweg 76 (1800-1850, herenhuis, voorheen behorend bij Buitenplaats Broekvliet)
* Dijkweg bij 92 (1910, brug, voorheen behorend bij Buitenplaats Broekvliet)
* Dijkweg 117 (1930, woonhuis)
* Dijkweg 119 (1930, woonhuis)
* Dijkweg 127 (1830, oorspronkelijk herenhuis, nu wijkgebouw)
* Dijkweg 133 (woonhuis)
* Dijkweg 135 (woonhuis)
* Dijkweg 141 (1900, woonhuis)
* Dijkweg 153 (1927, woonhuis)
* Dijkweg 157 (1856, woonhuis-praktijk)
* Endeldijk 5 (1928, kerk)
* Van der Goesstraat 20-54, 37-71 (ca. 1930, woningbouwcomplex)
* Pijnacker Hordijklaan 4-32 (ca. 1930, woningbouwcomplex)
* Noorduynkade 2-42 (ca. 1930, woningbouwcomplex)
* Johan van Oldenbarneveldtstraat 7-13 (ca. 1930, woningbouwcomplex)
* Hofstraat 60 (17e eeuw, oorspronkelijk stalling en koetshuis, nu cafe)
* Mariëndijk 51 (1901, oorspronkelijk tuinderswoning, nu woonhuis)
* Middel Broekweg 20 (1928, woonhuis)
* Middel Broekweg 146 (ca. 1935, schoorsteen)
* Middel Broekweg 154 (ca. 1890, oorspronkelijk boerderij, nu museum)
* Molenlaan 8 (1880, woonhuis)
* Nieuweweg, ongenummerd (ca. 1925, 6 voetbruggen)
* Nieuweweg 41 (ca. 1915, woonhuis)
* Nieuweweg bij 110 (ca. 1950, Gantelbrug)
* Prinsegracht 2-3-4 (17e eeuw, woonhuizen)2