krantenberichten vierde kwartaal 1917

krantenberichten vierde kwartaal 1917

1 september
Naaldwijk; ‘De Dijkweg is nu volledig afgewerkt. De bestrating en bewerking toont een uitstekenden uitslag, door aanzienlijke winst in verkeersgeschiktheid. Deze weg moet een geweldig groot en druk verkeer verwerken. Nu is de verkeersbreedte overal, waar dit mogelijk was, aanmerkelijk vergroot, zoowel door het uitsparen van een rijwielpad, als door het bestraten van heel het wegvlak tusschen de berm en het wandelpad.’

Honselersdijk; ‘De Veilingkring Westland van het H.B. Genootschap hield donderdag de 4e veiling van droge bollen in het veilinggebouw alhier, volgens het verkoopreglement van het Genootschap. Er waren veel handelaars. Handel vlug met goede prijzen. Keurmeester de heer Walkers, die bij elken koop bijzonderheden aangaf.’

5 september
Naaldwijk en Honselersdijk; De harmonievereniging Crescendo uit Naaldwijk en de gemengde zangvereniging Eufonia uit Honselersdijk deden mee aan wedstrijden in Zwartewaal. Men ging per trein naar Maassluis en vandaar per stoomboot naar Zwartewaal. Beide verenigingen kwamen met prijzen thuis.
Niet in oorlog, toch waren veel dingen op de bon; kaarten voor thee en koffie, brandstof en de bakkers mochten 2 dagen in de week niet bakken. Zo was er volop schaarste.

8 september
Naaldwijk; Er wordt in de gemeenteraadsvergadering gesproken over het oprichten van een centrale keuken in verband met brandstofschaarste. Er wordt uitvoerig over gedebatteerd en men is het niet helemaal eens met de noodzakelijkheid hiervoor. Uitstel van een beslissing.

Honselersdijk; ‘Een 11-jarige knaap klom op de treeplank van de tram, toen deze aan de halte zuivelfabriek even stopte. Onder het rijden viel hij er af en geraakte met een der beenen onder de wielen, zoodat het been verbrijzeld werd een weinig boven den voet. Dr. Van Oijen legde onmiddellijk een voorloopig verband aan, waarna de knaap met spoed naar het ziekenhuis in Den Haag werd vervoerd. Het been is afgezet.’

12 september
Naaldwijk; De Naai- en Knipschool is omgevormd tot Vakschool voor Meisjes. Vakken die gegeven worden: kostuumnaaien, nuttige en fraai handwerken, linnennaaien, koken, voedingsleer en strijken. Om toelating tot de vakschool te verkrijgen moeten de leerlingen alle klassen der lagere school doorlopen hebben. Onvermogenden genieten kosteloos onderwijs, minvermogenden betalen de helft van het leergeld dat voor dagschool en cursussen is vastgesteld. Dan volgt een wervingspraatje, speciaal gericht aan moeders van een huishouding; ‘Het mag de huismoeders nog wel eens nadrukkelijk gezegd worden, dat hier nu een inrichting geopend wordt, waar voor de meisjes veel te leeren valt, wat hen voor het praktische leven te pas komen zal, veel ook, wat kan strekken als vooropleiding tot een zelfstandige betrekking. Door er zijn kinderen te plaatsen geeft men het beste bewijs van belangstelling. De vakschool zal eerst midden in het volle leven van de Westlandsche vrouw komen te staan, wanneer zij druk wordt bezocht door de meisjes uit onze gemeente en uit de wijde omgeving. Door de ervaring zal men leeren, hoe het onderwijs zich op de meest geschikte wijze kan aanpassen aan het dagelijksch leven.’

26 september
Naaldwijk; ‘Het tentenkamp op de weide aan den Geestweg wint steeds in omvang en zal weldra gereed zijn om de soldaten te ontvangen, die in de eerste week van October deel zullen nemen aan de oefeningen.’

Honselersdijk; Crescendo uit Naaldwijk en de zangvereeniging Eufonia van H’dijk hebben ‘in het perk voor het Hof, waar een verhooging was aangebracht met electrische verlichting’, het laatste zomerconcert gegeven.

29 september
Naaldwijk; ‘Crescendo, onze Harmonievereeniging, zal Zaterdagavond het laatste zomer concert geven in de muziektent op het Plein. Bij blijvend mooi weer kan die avond een mooi slot worden van het zomerwerk dezer ijverige vereeniging, die heel den zomer tot genoegen van de burgerij de openbare uitvoeringen heeft gegeven, ofschoon de omstandigheden dikwijls moeilijk waren wegens de afwezigheid van leden.’
‘Er zullen hier in de volgende week veel militairen gelegerd worden, wat blijken kan uit de tenten. Het honderdtal, op de eene wei geplaatst, is niet voldoende, zoodat op een naburig weiland aan den Geestweg het opslaan van tenten wordt voortgezet.’

Honselersdijk: ‘Landzicht, het heerenhuis met tuin, is bij afslag verkocht voor ƒ 13.100,00.’

3 oktober
Naaldwijk; ‘De militaire beweging in en om het dorp nam in de laatste dagen gestadig toe. Er werden verschillende werkzaamheden verricht, zooals het aanleggen van telefoonleidingen naar verschillende richtingen, het opslaan van voorraden en inzonderheid het gereed maken der kwartieren voor de komende troepen. Er zijn nu drie tentenkampen, twee aan den Geestweg en een aan den Leeweg.’ (de huidige Galgeweg)

6 oktober
Naaldwijk; Op 3 oktober begonnen de militaire oefeningen. ‘Het gaf een ongewone drukte in het dorp, waar vooral veel treinen binnenkwamen. Allerlei rij- en voertuigen, als telefoonwagens, keukenwagens, roode kruiswagens stelden zich op de aangewezen plaats op, terwijl vooral het Plein een goede verzamelplaats bleek. Dan reden de batterijen af en aan en snorden de legerauto’s en motorrijwielen door de straten. De batterijen in de nabijheid van het dorp zochten waarnemingspunten uit voor de veldtelefoon, waarvan de draden langs de verschillende wegen en paden lagen of in de boomen hingen.’ In de avond moest iedereen weer naar zijn kampeerplaats en veroorzaakte een hele hoop drukte. De officieren verzamelden zich in Hotel Torenburg, om daar de maaltijd te gebruiken.
Op 4 oktober klonk kanongebulder van dichtbij. Dit keer niet vanuit de Belgische kust, maar men kon afleiden dat de gevechten meer landinwaarts plaatsvonden.

10 oktober
Naaldwijk; De militaire afdelingen die deelgenomen hebben aan de kustoefening zijn weer vertrokken.
De Rijkskolendistributie zal in totaal ten hoogste 50% van de bestelde kolen kunnen leveren. De afdeling kan dan nog 170 ton ontvangen, echter dan zal de prijs veel verhoogd worden, waarschijnlijk wel 70 gulden per ton. Tijdens een vergadering van de veilingvereniging Westland vroeg de voorzitter of er nog tuinders zijn die onder deze voorwaarden kolen willen ontvangen. Er bleek niemand te zijn. Door loting waren enkele tuinders in het bezit van kolen. De voorzitter riep op om in geval van tekort dat deze tuinders degenen die zonder zaten tegen een redelijke prijs wat planten te kweken. Het blijkt dus dat tuinders die stoken ook voor degenen die niet stoken planten opkweken.

13 oktober
Naaldwijk; Per 1 november a.s. zal een centrale keuken ingericht zijn. Tot mei 1918 heeft de hiervoor verantwoordelijke commissie de bakkerij met bergplaats en erf gehuurd van de heer B. Breeman in de Heerenstraat. Aangekocht zijn 4 grote kookketels, waaronder 2 stoomkokers, 1 dubbelwandige heetwaterketel en een fornuis. Een kookinrichting ‘voor allerlei doeleinden, waarmee de spijzen stellig naar de eischen kunnen bereid worden, terwijl de nieuw ingerichte bakkersoven mede beschikbaar is.’ De keuken zal werken voor Naaldwijk, Honselersdijk en Maasdijk. Voor vervoer heeft men een 12 tal vervoerketels van 50 liter inhoud gekocht. Deze ketels zijn dubbelwandig en voorzien van een slecht geleidende stof, zodat de hete spijzen slechts 3 graden afkoelen en alles een volle dag heet blijft. Kolen zijn toegezegd door de gemeente maar de grondstoffen moeten via het distributiekantoor verkregen worden. Een lerares van de vakschool voor meisjes heeft zich bereid verklaard spijslijsten samen te stellen naar voedingswaarde en geschiktheid. (zie verder bladzijde 1 van de Westlandsche Courant)

20 oktober
Naaldwijk; Er zijn nog steeds militairen gelegerd in Naaldwijk. Maar de keukens voor de troepen zijn nog niet gereed, ‘zodat de middagspijs geleverd wordt door de keukenwagens die geplaatst zijn op het Plein en onder het dak van het veilinggebouw. Het afhalen der spijs trekt nog steeds de aandacht van velen, inzonderheid van de jeugd, die daarbij echter ook dadelijk belanghebbend blijkt op te treden. Want vele kleuters hebben pannetjes en emmertjes om het overgebleven voedsel in ontvangst te nemen en thuis te brengen. Het heeft voor menig gezin groote waarde in deze tijden van schaarschte en komt nu niet terecht in de ton voor veevoeder.’
Brood, brandstof en ook elektriciteit zijn op de bon. Elektriciteit is schaars en gezinnen mogen maar 1 lamp tegelijk laten branden. Verbruikt men meer dan is toegestaan wordt men afgesloten. Ook winkeliers en andere bedrijven hebben een maximum waar ze aan moeten voldoen.
‘De hier verblijfhoudende soldaten hebben een toneelclub opgericht, die zich oefent in de zaal van Hotel Torenburg.’

24 oktober
Naaldwijk; ‘De roode kruisvlag wappert hier nu uit voor het ziekenhuis aan den Dijkweg, en daarmee is de inrichting der militairen alhier nu volledig. Behoudens dan de cantine en de vaste keukens, die in aanbouw zijn.
Terwijl een ingezetene rustig in zijn kamer zat, liet het plafond los en tuimelde een zwaar hoekstuk naar beneden, juist op de plaats waar hij zat Gelukkig hoorde hij het loslaten van het riet en keek op, zoodat hij het gevaarte zag aankomen en zich met een sprong kon redden. Het stuk vallend gips vernielde den stoel, waarop de man had gezeten, zoodat hij aan een groot gevaar ontsnapte.
Sommige bakkers hebben hun bedrijven vereenigd door met hun beiden of drieën in 1 werkplaats en dus met 1 oven te bakken, natuurlijk voor bezuiniging van brandstof. Daardoor is de bakkerij met bergplaats en erf van den heer Breeman vrij gekomen en kon die worden ingericht voor de centrale keuken.’

Honselersdijk; ‘De woningnood leidde hier tot een droef tooneel. Een huiseigenaar richtte een zijner woningen tot een zaak in, kon daardoor hooger huur bedingen, zoodat de oorspronkelijke huurder wijken moest. Doch deze kon geen woning vinden, om de eenvoudige reden, dat zij er niet zijn, zoodat hij letterlijk op straat stond, toen hij het huis moest ontruimen. Na veel overleg heeft eindelijk het gemeentebestuur het gezin toegestaan tijdelijk de ledige bewaarschool te betrekken, nadat gebleken was, dat het brandspuithuisje voor huisvesting volkomen ongeschikt was. Distributie aardappelen waren opgeslagen in de lege school, maar deze verhuisden naar een loods van het veilinggebouw.’

27 oktober
Honselersdijk; ‘Op den tuin van den heer A. Vreugdenhil aan de tramhaven is een schoorsteen verrezen van 32 meter hoog. Die wedijvert dus met de kerktorens in den omtrek. Het gevaarte behoort bij een hoogdruk stoommachine, die dienen zal tot verwarming van een rij kassen. Dit is de eerste schoorsteen van zoo groote afmeting in wijden omtrek. Te Loosduinen heeft men ze wel in gebruik.’

31 oktober
Naaldwijk; ‘De heer Joh. Breeman treedt op als bedrijfsleider van de centrale keuken. Voor de bereiding der spijzen is een bevoegde kok aangesteld, die, naar wij meenen, het laatst werkzaam is geweest in een groot hotel te Rotterdam. Mej. Leopold, leerares in het koken aan de vakschool voor meisjes alhier, regelt mee de samenstelling der spijzen.’
Mensen moeten hun eten afhalen bij afhaalpunten. Daar krijgen ze dan bonnen mee voor de volgende dag.

3 november
Naaldwijk; Een voorbeeld van de Centrale keuken. ‘Ze heeft de volgende spijslijst samengesteld voor de week van 5 – 10 november: 5 nov. Erwtensoep, 6 nov. Roode kool, aardappelen, vleesch en vet, 7 nov. Hutspot, vleesch en vet, 8 nov. Bruine boonensoep, 9 nov. Witte kool, aardappelen, vleesch en vet, 10 nov. Andijvie, aardappelen, vleesch en vet. Op dinsdag 6 nov. moet per portie één aardappelbon ingeleverd worden.’
Wat betreft de aanwezige militairen; ‘de tenten zijn afgebroken en de cantine is onder dak, zoodat nu de afwerking inwendig nog overblijft. Doch men spreekt van terugplaatsing der bezetting naar Monster, zoodat dan de hier getroffen maatregelen overbodig zouden zijn.’

Honselersdijk; ‘Het brandspuithuis zal nu eindelijk verdwijnen, waardoor een doeltreffende verruiming van het magere plein ontstaat, dat hier in onze zoo nauw gebouwde kom ligt. De brandspuit wordt overgebracht naar de oude bewaarschool en daar komt ook de beruchte bergplaats voor hen, die ter wille van orde en veiligheid tijdelijk moeten afgezonderd worden. Wat zoo’n bewaarschool al niet tusschen haar muren ziet gebeuren!’

7 november
Naaldwijk; ‘De Centrale Keuken ondervindt groote belangstelling. Werden Vrijdag bij de opening 436 porties gekookte spijs uitgereikt, Zaterdag waren reeds ruim 600 maaltijden gevraagd en voor Maandag is het aantal gestegen tot 734.’ Ook de ‘meer gegoeden’ halen eten in de centrale keuken, zodat armere ingezetenen geen schroom meer hebben ook hun eten daar te halen. Het gaat immers om de schaarste van brandstoffen te omzeilen en niet om te laten zien wie er arm of rijk is.
De militairen zullen waarschijnlijk voor langere tijd in de gemeente verblijven. En spoedig heeft de Gereformeerde Kerk aan de Dijkweg een Tehuis voor Militairen geopend. Ook de katholieken hebben een dergelijke gelegenheid geopend in het gebouw van de R.K. Bond aan de Dijkweg.
Collectes voor bovenstaande initiatieven hebben redelijk veel geld opgebracht.

Maria’s oord in het groen

Honselersdijk, ‘Het bosch van Maria’s oord wordt omgehakt. Het eerste gedeelte ligt al tegen den grond en voorspelt reeds de naaktheid van den weg. Het boschje heeft daar tal van jaren gestaan als een sieraad van den drukken weg en de omgeving, die nu het opgaand hout kwijt raakt, behalve dan de boomen van het laantje van Broekvliet aan de overzij.’

10 november
Naaldwijk; ‘De cantine is nu geheel gereed en reeds in gebruik genomen. Het is een houten gebouwtje, dat de soldaten zelf hebben opgezet. Het zaaltje heeft een piano en een biljart en staat op een geschikte plaats midden in het dorp. Er worden pogingen aangewend om ook een christelijk tehuis voor militairen in te richten. Voor dat doel verzamelt men gelden.
Een katholiek tehuis, een christelijk tehuis, een cantine, …. de jongelui zullen het druk krijgen met het bezoeken der ontspanningsplaatsen. Maar het is beter te veel dan te weinig en er blijkt uit, dat men iets voor de mannen onder de wapenen wil doen.’

14 november
Naaldwijk; ‘Nu de bewaarschool alhier (op het Wilhelminaplein naast de Oude kerk) door de militairen in beslag is genomen en dit waarschijnlijk geruimen tijd zal moeten duren, is de school zelve, tot groot ongerief der ouders, natuurlijk tot stilstand gedwongen. In verband daarmede zal a.s. donderdag in “Hulp en Voorzorg” een buitengewone algemeene vergadering van de vereeniging “Concordia” worden gehouden, waarin in behandeling komt een voorstel van het bestuur tot tijdelijke opheffing der school.’
Schippers hebben aan de Toewijzingscommissie te ’s-Gravenhage een verzoek gericht om extra brandstof voor hun schepen die in het donker verplicht verlicht moeten zijn.

17 november
Naaldwijk; ‘Naar wij vernemen hebben de schippers alhier op hun verzoek om petroleum een gunstig antwoord gekregen. Wat tevens bevredigend is voor alle bedrijven, die de scheepvaart thans meer dan ooit te bedienen heeft.’ (Het vervoer over water werd van overheidswege gestimuleerd vanwege besparing van brandstoffen)

Honselersdijk; ‘Donderdagmiddag is hier het gevelde hout van het bosch van Maria’s Oord in het openbaar verkocht. De buitenplaats zelf is weer bewoond, zoodat de indruk van het geheel minder droefgeestig is dan sedert het vertrek van de vorige bewoners.’

21 november
Naaldwijk; De Dijkweg is ’s avonds gevaarlijk voor voetgangers, want er rijden veel fietsers zonder licht omdat de carbid schaars is. De journalist vindt dat er meer toezicht moet komen om fietsers te dwingen licht te voeren. Willen ze dit niet, dan moeten ze naast hun fiets lopen en niet de overige verkeersdeelnemers in gevaar brengen.

24 november
Naaldwijk; Alle bakkers uit het Westland houden een vergadering in Naaldwijk om de meelprijzen te bespreken. Deze zijn zodanig hoog dat de bakkers weinig winst maken. Zij hadden al enkele malen aan de gemeentebesturen gevraagd de prijs te verlagen, maar dat was niet gebeurd. In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag was het al geruime tijd toegestaan de prijs van ƒ 9,00 te verlagen tot ƒ 6,50, maar in het Westland moest nog steeds ƒ 10,00 betaald worden. Men besloot nog éénmaal te schrijven naar de Gemeentes en mocht er nog geen gunstig antwoord komen, dan zouden alle bakkers besluiten niet door te werken.

1 december
Naaldwijk; Op 27 november j.l. kwamen de bakkers weer bij elkaar. Er waren geen verdere toezeggingen gedaan betreffende de meelprijzen. Een groot deel van de bakkers wilde de productie van brood stopzetten. Er werden telegrammen verstuurd aan de Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel, maar daar kwam geen uitsluitsel op. Daarna een telegram aan het Centraal Brood Bureau, met het verzoek per omgaand te antwoorden, en telefoongesprekken gehouden. Hoewel tegemoetkomend, maar niet geheel bevredigend, probeerde het bestuur een staking te voorkomen. Men vond dat men moed moest houden vanwege de toezeggingen. En wat zou er gebeuren met het publiek als er niet meer gebakken zou worden? Tot slot besloten de bakkers toch te blijven bakken en te hopen op gunstiger tijden.

19 december
Naaldwijk; De woningbouwvereniging Jacob van Campen bouwt 9 woningen in de Jacob van Campenstraat, die hiervoor doorgetrokken wordt tot de tramlijn.

22 december
Honselersdijk; ‘De rechtbank te ’s Gravenhage eischte in de zitting van Maandag drie maanden hechtenis tegen de beide ingezetenen, die op een tuin aan den Naaldwijkschen weg in den nazomer een zak uien ontvreemdden.’

29 december
Honselersdijk; de twee mannen die een zak uien ontvreemdden zijn door de rechter tot twee maanden hechtenis veroordeeld.

 

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *