Krantenberichten vierde kwartaal 1918

Krantenberichten vierde kwartaal 1918

Oktober
Naaldwijk en Honselersdijk; Het aantal inbraken neemt toe. Soms wordt er weinig gestolen, soms veel, en in beide plaatsen ontstaan plannen voor een burgerwacht. De gemeente reageert hier niet erg op, maar kan ook niet alle kwaad voorkomen. Zo zou het gemakkelijk zijn samen te werken met politie. De bewoners van het Zuidwegkwartier gaan zo’n burgerwacht oprichten en de journalist roept de Honselersdijkers op dit ook te gaan doen.

12 oktober
Naaldwijk; Het Zuidwegkwartier heeft inderdaad zijn burgerwacht opgericht. 18 Leden schreven zich in en ze zijn op 8 juni j.l. al begonnen met het werk.
De artikelen die alleen op vertoon van een bon verkrijgbaar zijn breiden zich nog steeds uit. Er zijn aardappelboekjes, witte, groene en suikerboekjes en alles is maar een week verkrijgbaar.

16 oktober
Naaldwijk; ‘Dezer dagen werd een boer aangehouden, die een zak tarwe vervoerde. Natuurlijk werd de smokkelwaar in beslag genomen. De boer sneed echter uit wraak een gat in den zak, waardoor het graan over den weg verspreid werd en de vogeltjes hadden nog eens weer een goeden dag.’
De Spaanse ziekte is weer in hevigheid teruggekomen in Naaldwijk en in Honselersdijk; in sommige gezinnen zijn 4 of 5 leden tegelijk ziek geworden.
Op 12 oktober heeft Duitsland de voorwaarden tot een wapenstilstand ondertekend, een zeer belangrijke dag!

19 oktober
Naaldwijk; De afgelopen maand had de electrische centrale moeite om de gemeente van stroom te voorzien, herhaaldelijk viel de dieselmotor uit en zaten de bewoners van Naaldwijk e.o. in het donker, omdat er geen petroleum en kaarsen voorradig waren. In de krant van deze dag stond dat de dieselmotor slecht 4 uur per dag stroom kan leveren vanwege de geringe voorraad olie. Er was licht van 6 tot 10 uur.

23 oktober
Naaldwijk; De stroomvoorziening van 6 tot 10 uur ’s avonds is goed verlopen, geen verdere storingen meer. De pomp is hersteld en een nieuwe besteld. Goede hoop voor een toekomst zonder storingen. Enig verontrustend nieuws is het gebrek aan olie! Men hoopt dat er spoedig meer olie beschikbaar komt, anders volgen er duistere tijden!
Fietsendiefstallen komen hoe langer hoe meer voor, niet alleen de buiten geparkeerde exemplare, ook degene die achter slot en grendel staat is niet meer veilig.
Ook de Spaanse ziekte is nog niet over, de afgelopen week waren weer vier mensen overleden er aan.

26 oktober
Naaldwijk; De commissie voor toewijzing voor Gasolie te Den Haag had aan de gemeente Naaldwijk bericht dat de gasolievoorraad in ons land sterk is verminderd en dat zij niet meer kon toewijzen dan 50 % van het gebruik van het vorige jaar. Tevens vroeg ze om maatregelen de stroom zo zuinig mogelijk te gebruiken. B en W lieten in dit bericht weten dat abonnees die ’s avonds de stroom niet afzetten, en dat bleken er meer dan gedacht, voor 2 of 3 weken helemaal afgesloten worden van stroom. Er kwamen dan ook nachtelijke controles om misbruik te constateren.

Honselersdijk; ‘De griep breidt zich nog steeds uit. In enkele gezinnen komen 5 tot 7 gevallen voor. In gezins- en zakenwerk ontstaat soms groote verstoring. Zoo was Woensdag het kantoor der veiling bijna geheel ontbloot van de gewone krachten. Er ontbraken twee man van de drie. Maar er waren gelukkig nog gezonde en vaardige plaatsvervangers.’
Het bleek dat veel fietsendiefstallen gepleegd werden door militairen die in Naaldwijk gelegerd waren. Eén dief werd achterna gezeten door een tuinder op een ander rijwiel en halverwege ’s-Gravenzande kon hij met de hulp van een koetsier de dief aanhouden. Dief en fiets werden per wagen naar Naaldwijk vervoerd, proces verbaal werd opgemaakt en de soldaat werd overgedragen aan de militaire autoriteiten.

30 oktober
Naaldwijk; ‘Ten gevolge van de Spaansche ziekte, ook onder het personeel, is de Roomsch-Katholieke jongensschool gesloten.’

2 november
Naaldwijk; Vanwege het tekort aan gasolie hebben de bewoners van Naaldwijk stroom van 6 tot 10 uur ’s avonds. Nu het eerder donker is wordt gevraagd of dit kan verschuiven naar 5 tot 9 uur. Dit zou beter werken, men kan om 5 uur doorwerken en een uur eerder stoppen in plaats van tussen 5 en 6 geen stroom te hebben.

6 november
Naaldwijk; Hoe doordacht is de volgende regeling? ‘De schoen-klompencommissie schrijft omtrent de bons (bonnen) voor schoenen enz.: “de schoenen, ter vervanging waarvan de aangevraagde moeten dienen, behooren bij het in ontvangst nemen der bons te worden ingeleverd tegen getaxeerde waarde.” Dat is een eigenaardig voorschrift, inzonderheid voor hen, die slechts één paar schoenen bezitten. Wat toch in deze tijd van langdurig gebrek aan leer heel niet tot de onmogelijkheden behoort, nietwaar? Welnu, hoe moet zoo’n stumper zijn schoenen inleveren, als de vervangende laarzen misschien dagen, weken of maanden later ontvangen worden? Op kousen terug? Of op klompen? Maar die heeft hij waarschijnlijk ook niet. En zoo zien we onze schoeisel-arme dorpsgenooten straks op kousen of barrevoets door sneeuw en slijk wandelen om een paar nieuwe schoenen te bekomen. Is dat nu geen tragi-comedie? Natuurlijk stelt onze commissie zulke stukken niet samen. Neen, zij heeft de voorschriften te volgen. Maar zij zou toch een nuttig werk doen, als zij de samenstellers eens wees op het ongerijmde van zulke bepalingen. En als zij voorsloeg de oude schoenen te verwisselen tegen de nieuwe en niet tegen papieren bons.’

9 november
Honselersdijk; De lokalen van het verenigingsgebouw in de Amalia van Solmsstraat zijn nu alle door de militairen in gebruik genomen. Als de bezetting maar niet te lang duurt, want vergaderlokalen die een groot aantal mensen kunnen bergen, ontbreken hier.

13 november
Naaldwijk; N.a.v. de vraag of de stroomvoorziening een uur eerder kan ingaan het volgende; het is geen onwil, maar als men van 5 tot 9 stroom wil hebben, dan is de kans groot dat om 9 uur het donker wordt. Want, om 10 uur kunnen de dieselmotoren wel genoeg stroom leveren tot 11 uur, omdat veel mensen al in bed liggen, om 9 uur is dit anders. Men is bang dat er niet genoeg capaciteit over is tot 10 uur, omdat het dan nog geen bedtijd is. Men verzucht dat het hoog tijd wordt dat er meer gasolie geleverd gaat worden.
‘Algemeen heerschte hier onder de burgerij en militairen brandende belangstelling naar de tijdingen uit het buitenland. Men gevoelde levendig het gewicht van dezen wereldhistorische dag. Ochtendbladen ontbraken, zoodat men het nieuws druppelsgewijs kwam te weten uit bulletins, aangebracht uit Den Haag, of uit particuliere telegrammen. De geweldige berichten maakten diepen indruk, doch lieten niet na ontspanning te brengen, doordat men den vrede nu verzekerd acht en de afdanking van het leger als eerste vrucht van den nieuwen toestand dankbaar aanvaardde.’

Honselersdijk; ‘Toen een controleur hier vleesch in beslag wilde nemen, werd hij genoodzaakt eerst zijn bevoegdheid te bewijzen. Daarvoor had hij getuigenis van ambtenaren noodig. Die zou hij halen en deed zoo. Toen hij geheel gedekt en bevoegd terugkeerde, was het vleesch verdwenen en zijn optreden overbodig.’

16 november
Naaldwijk; Zoals zoveel dingen was ook kleding op de bon. De Rijkskleedingvoorziening had een monstercollectie kledingstukken beschikbaar gesteld. Het gemeentebestuur had deze bezichtigd en een flinke bestelling gedaan. Zodra het bestelde werd geleverd, werden de kleren bij de winkeliers die daarvoor in aanmerking wilden komen, verkrijgbaar gesteld.

20 november
Westland; ‘De vredesvlag uit!’ Een artikel over de vrede en het bezweren van de sociale revolutie. De krant doet een oproep om op donderdag 28 november de vredesvlag en vreugdevlag uit te steken! Tevens is de bedoeling dat op die dag van alle openbare gebouwen de vlag zal uithangen. Dit ‘als openbaar en uiterlijk bewijs van onze vreugde en ons geluk.’
‘De vrij ernstige vorst met de reeds nijpende koude werkt zorgwekkend voor den brandstofvoorziening. Men moet met de beide verstrekte eenheden van het winterseizoen tot 1 januari rondkomen. En dat is een heele tijd, terwijl er nu in enkele dagen al een vrij belangrijk deel van den voorraad moest aangesproken worden. Men ziet met verlangen uit naar omslaan van het weer. Meer zachtheid beteekent besparing van brandstof.’
‘Pas was de daartoe benoemde commissie met haar voorbereidende werkzaamheden gereed en hadden velen reeds een aanvraagformulier voor schoenen of reparatieleder ingeleverd, of er kwam bericht, dat de verkoop van schoenen weer vrij kwam. Al het werk is dus gelukkig vergeefsch geweest. Toch zal de commissie nog wel werk krijgen. Door de gedeeltelijke demobilisatie komen er heel wat soldatenschoenen disponibel, die tegen betaling van ƒ 8 per paar kunnen worden verkocht. Voor elke 1 inwoners wordt één paar beschikbaar gesteld. De arbeiders zullen dus goede en goedkoope werkschoenen kunnen krijgen.’
‘Zooveel mogelijk gaat hier elken dag een lichting met klein verlof, zoodat de hier gelegerde macht dagelijks inkrimpt.’

23 november
Naaldwijk; Een oproep in de krant om op 23 november een grote Oranjebetoging te houden, dit om te vieren dat de partijen die revolutie wilden verloren hebben. Men roept op dat alle verenigingen hieraan mee doen. Zij worde gevraagd vlaggen, vaandels, onderscheidingtekens en ‘al wat maar siert en aantrekt, in den stoet op te nemen.’ Deze stoet zal om 1 uur in Honselersdijk, bij het veilinggebouw, opgesteld worden en dan naar Naaldwijk trekken. Op het Wilhelminaplein zullen de harmonieverenigingen dan een concert geven en de plaatselijke koren zullen vaderlandslievende liederen zingen. Kortom; ‘Steekt de vlaggen uit, draagt oranje en loopt mede in de groote optocht.’
De dieselmotoren van de Electrische Centrale stoppen al om half tien ipv 10 uur. Men moet namelijk uiterst zuinig met de olie zijn om de maand te kunnen rondkomen. Men hoopt dat hier ook spoedig verbetering in komt.
Wat de voedselvoorziening betreft, de directeur van het levensmiddelenbedrijf doet een oproep aan de ‘meergegoede ingezetenen om in de volgende week op de bon alleen volvette kaas te nemen en de magere kaas te laten voor de mindergegoeden. Niet omdat deze kaas voor die menschen goed genoeg is, maar omdat ze beter met hun beurs in overeenstemming is.’
Het grootste deel van de kustwachttroepen is reeds vertrokken. De verschillende inrichtingen voor de militairen worden onttakeld en dra zullen de sporen van het verblijf der militairen verdwenen zijn.

30 november
Naaldwijk; ‘Heden, Zaterdag, gaan de laatste soldaten ons verlaten. Gisteren vertrokken de officieren reeds. Het was de laatste dagen toch al stiller in ons dorp, nu het grootste deel al was afgezwaaid en als nu het restant weg is, zal het ons toch nog wel vreemd zijn. Toch zullen we gauw genoeg aan die stilte wennen. Eenige bewakingsmanschappen vertoeven nog in het dorp om toezicht te houden op gebouwen, goederen en om de paarden te verzorgen.’
En de eerste zending Rijkskleedingstukken zijn gearriveerd. Bij de verschillende winkeliers die zich daarvoor hebben opgegeven, zullen de kleren verkrijgbaar worden gesteld. Elke vrijdagavond zal de desbetreffende commissie in het gemeentehuis van 7 tot half 9 bonnen afgeven.

4 december
Honselersdijk; ‘De soldaten zijn vertrokken. Daardoor komt het vergadergebouw in de A. v. Solmsstraat weer vrij. Een groote behoefte voor de burgerij en zoo juist op tijd tegen den winter. Ook de weinig benijde logeerkamer in de oude bewaarschool, waar voor zoo heel lang een schildwacht postte, is weer vrij. Waarover misschien minder verheugenis bestaat, zelfs niet bij heerschenden woningnood.’

Naaldwijk; ‘Het was afgelopen zaterdag een blijde dag geweest, die van het vertrek. Niet om de menschen, maar om het onschatbare gevoel van vrede en veiligheid in de wereld en de bevrijding van den druk van de oorlogsellende met haar offers aan menschenbloed, bezit, vredesarbeid en voedsel. En als we onze jongens terugzien, dan gaarne in het bedrijfspak, het sierende beeld van den arbeid, maar niet in de soldatenkleeding.’

11 december
Naaldwijk; ‘St. Nicolaas gaf dit jaar aan het dorp niet den tooi van voorheen. En bracht ook niet de levendige drukte mee van weleer. Het was eer stil en doodsch in het dorp. De winkeliers hadden het mogelijke gedaan, maar konden niet aanbieden, noch in hoeveelheid noch in verscheidenheid, wat andere jaren de rijk voorziene tafels en uitstallingen sierde. En dan de prijzen 3- en 4-voudig. Wat niet tot koopen uitlokte. Moge dit nu het laatste benepen Sinterklaasfeest geweest zijn! En die wensch heeft goede kans op vervulling.’
De soldaten zijn vertrokken en nu blijkt dat de gebouwen waar zij gehuisvest waren schade   opgelopen hebben. ‘Die schade stelt feiten van moedwillige vernieling vast, die men bij volwassen personen niet zou verwachten. De gebouwen en vertrekken spreken bijna alle – er zijn gelukkig nog uitzonderingen – van een volslagen gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel. ‘Ook de officieren krijgen een veeg uit de pan; ‘immers wanneer bij het betrekken van een gebouw aan alle soldaten met elkaar de verplichting werd opgelegd van vergoeding der schade, voortvloeiende uit moedwil of onachtzaamheid, dan zouden de mannen zich wel wachten voor het bedrijven van dergelijke wandaden en op elkaar toezien. Men behoefde alleen maar den staat van een gebouw op te nemen bij aankomst en vertrek. Voor sommige gebouwen loopt de schade op tot bij de ƒ 1000 en alles te zamen zal alleen wel ruim ƒ 2000 te vergoeden vallen, alleen in onze gemeente.’
‘Het fluiten der groote zeestoomers in den Waterweg is wel duidelijk hoorbaar en klinkt ons in de ooren als een lang begeerde vredesmuziek, getuigen van den vredesarbeid. Wat hebben wij die tonen lang gemist.’

Honselersdijk; ‘Het vergadergebouw in de A. van Solmsstraat heeft van het verblijf der militairen nogal ernstig geleden. Wat jammer is voor dit nette en geschikte perceel. Ook hier is de beschadiging grootendeels een gevolg van moedwil en zorgeloosheid.’

14 december

Westland; ‘Op de lijnen der Westlandsche Stoomtramweg Maatschappij wordt met ingang van 16 December 1918 eene beperkte Winterdienstregeling ingevoerd. De kolenrantsoenering blijft oorzaak dat nog steeds geen nieuwe treinen kunnen worden ingelegd.’
‘Naar schatting zijn in deze gemeente 1000 ingezetenen door de Spaansche griep aangetast.’
De melk wordt gerantsoeneerd, 1 dl per persoon. Dit is erg weinig. Ook ondermelk en karnemelk zijn op de bon. Wel goed in voorraad is gecondenseerde melk, iets nieuws. Maar daar willen weinig mensen iets van weten. Toch wordt in de krant erop aangedrongen dit te nemen en er mee te experimenteren, want de bestanddelen zijn goed en voedzaam.

18 december
Naaldwijk; ‘De brandstoffennood knelt hier geducht in spijt van het zachte weer. Menig gezin is geheel ontbloot van brandstoffen, wat aanleiding geeft tot treurige tooneelen. Zou het geen tijd worden voor de brandstoffencommissie om de helpende hand te bieden? Er ligt toch bruinkool en misschien is er nog droog veen voorradig. De vooruitzichten voor aanvoer van kolen zijn zeer somber, zoodat er op spoedige leniging van den nood van hooger hand niet gerekend kan worden.’

21 december
Naaldwijk; ‘Naar wij vernemen is er ernstig sprake van aan de R.K. Jongensschool eene uitbreiding te geven. Men is n.l. voornemens een paar lokalen bij te bouwen en er een school voor lager en meer uitgebreid lager onderwijs van te maken. Een mooi plan, maar of het slagen zal, is een andere vraag. Eenige jaren geleden werd er ook over gesproken hier een M.U.L.O. school te stichten, maar het is bij spreken gebleven.
De bevolking is hier niet voor uitgebreid onderwijs. Hoe eer men de kinderen van school kan krijgen, hoe liever. Maar we willen er het beste van hopen en afwachten.’

25 december

Naaldwijk; Nee, geen vergissing 25 december was op woensdag en op woensdag en zaterdag kwam de krant uit!
‘Op 19 december werd in een in Hulp en Voorzorg gehouden vergadering van tuinderspatroons besloten tot de oprichting eener afdeeling van den Christelijken Boeren- en Tuindersbond, waartoe ruim 40 personen als lid toetraden, nadat door den heer V.Ph. Valstar eenige mededeelingen waren gedaan betreffende een te Poeldijk gehouden vergadering van Katholieke patroonsvereenigingen uit den omtrek.’

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *